Emaus i Rękawka to znane tradycje wielkanocne Krakowa. Dziś ze świętami Wielkanocnymi kojarzy nam się święcenie palm w Niedzielę Palmową, malowanie pisanek, tradycyjne święcenie pokarmów oraz śmigus-dyngus. Jednak w Krakowie bogactwo obrzędów wielkanocnych było bardzo szerokie, a niektóre są praktykowane do dzisiaj.

Tradycje wielkanocne w Krakowie

Tradycją stało się święcenie pokarmów na Rynku Głównym przed Bazyliką Mariacką w Wielką Sobotę. W koszyczkach znajdują się jaja będące symbolem odradzającego się życia oraz chleb symbolizujący Ciało Chrystusa. Do tego różne wędliny mają gwarantować dobrobyt, zdrowie i płodność, a także chrzan na pamiątkę męki Jezusa Chrystusa. Natomiast  sól ma nas chronić od duchowego zepsucia. Zgodnie z tradycją “święcone” spożywa się dopiero w Niedzielę Wielkanocną podczas świątecznego śniadania. Śniadanie rozpoczyna dzielenie się święconym jajkiem i złożenie sobie życzeń.

Emaus

Poniedziałek Wielkanocny to tradycyjny Emaus czyli odpust na Zwierzyńcu przy klasztorze Norbertanek. W gęsto stojących kramach znajdziemy plastikowe zabawki, pierścionki z kolorowymi oczkami, słodycze (np. tradycyjne serca z piernika, watę cukrową). Natomiast na na dzieci czekają kolorowe balony, karuzele i strzelnice sportowe. Znakiem rozpoznawczym odpustu są drewniane figurki żydowskich grajków i Żydów studiujących Torę, a sam odpust i ulica wzięły nazwę od biblijnej wsi Emaus, do której podążał zmartwychwstały Chrystus.

Z Poniedziałkiem Wielkanocnym wiąże się także Siuda Baba, którą możemy spotkać na Zwierzyńcu, w podkrakowskich wioskach, a także w okolicach Wieliczki i Bochni. Siuda Baba to mężczyzna przebrany za kobietę – usmoloną, brudną, w podartym ubraniu, a w ręku trzyma dziecko (lalkę). Chodzi po domach w towarzystwie drugiego mężczyzny przebranego za Cygana oraz chłopców w strojach krakowskich, zbierając datki, a młode dziewczyny smaruje sadzą. Według legendy Siuda Baba była kapłanką słowiańskiej bogini Ledy. Pilnowała świętego ognia i źródełka w chramie na wzgórzu w Lednicy Górnej koło Wieliczki. Raz w roku, wraz z nadejściem wiosny opuszczała chram, aby znaleźć następczynię.

Rękawka

Natomiast we wtorek po Wielkanocy czas na Święto Rękawki, które odbywa się na Podgórzu, u stóp kopca Krakusa. Tradycja wiąże Rękawkę z jeszcze pogańskimi zwyczajami zadusznymi, kiedy palono oczyszczające ognie, sadzono gaje i wykonywano inne rytuały. W XIX wieku święto nabrało charakteru wesołej zabawy ludowej,  na licznych straganach można było kupić najrozmaitsze smakołyki i zabawki, bawiono się na karuzelach, huśtawkach. Obecnie Święto Rękawki ma charakter stylizowanego, średniowiecznego festynu, ze straganami wyposażonymi w ekologiczną żywność, z pokazami rycerskimi i licznymi zabawami.