Śladem św Stanisława po Krakowie to trasa, która przybliża postać biskupa-męczennika. Sprawa zabójstwa św. Stanisława to także jedna z nierozwiązanych zagadek kryminalnych polskiej historii. Zaintryguje wszystkich miłośników przeszłości. Może też być wariantem wycieczki dla pielgrzymów.  Dziś jest idealny moment, aby przywołać tę opowieść. Po pierwsze, wczoraj czyli 8 maja obchodziliśmy wspomnienie św. Stanisława. Natomiast jutro, czyli w pierwszą niedzielę po 8 maja odbyłaby się tradycyjna procesja z relikwiami świętego z Wawelu na Skałkę. Odbyłaby się, gdyby nie koronawirus. Póki co przyjrzymy się wirtualnie tej zagadkowej sprawie.

Śladem św Stanisława po Krakowie

Wycieczka śladem św. Stanisława po Krakowie nie jest długa. Tak naprawdę możemy ograniczyć ją do dwóch miejsc: Wawelu oraz Skałki. Na Wawelu biskup Stanisław rezydował. Z kolei w kościele na Skałce poniósł męczeńską śmierć. Po kilku latach jego szczątki przeniesiono do katedry wawelskiej. Dziś jak wejdziemy do świątyni, to pośrodku katedry zobaczymy konfesję św. Stanisława. Natomiast sama historia biskupa obfituje w liczne białe plamy, niedopowiedzenia. W tym momencie na scenę wchodzą żywot świętego oraz legendy.

Kim był św. Stanisław?

O jego życiu wiemy niewiele. Orientacyjnie przyjmuje się, że Stanisław urodził się w 1030 roku w Szczepanowie. Odebrał staranne wykształcenie, najpierw w Gnieźnie, a następnie na zachodzie Europy. Prawdopodobnie była to Francja. Był człowiekiem wykształconym i przygotowanym do pełnienia obowiązków. W 1072 roku za przyzwoleniem księcia Bolesława Śmiałego został wyświęcony na biskupa krakowskiego. Funkcję tę sprawował 7 lat, do swojej męczeńskiej śmierci w 1079 roku. Z kronik wynika, że początkowo współpraca władcy i biskupa układała się dobrze. Aż przyszedł rok 1079...

Śmierć św. Stanisława

W kronice Galla Anonima czytamy, że w wyniku konfliktu  z królem Bolesławem Śmiałym biskup Stanisław ze Szczepanowa został skazany na śmierć przez obcięcie członków. Niestety kronikarz pisze bardzo enigmatycznie o przyczynach konfliktu. Sugeruje, że biskup popełnił grzech, który władca uznał za zdradę i postanowił ukarać bardzo surowo.Nie usprawiedliwia ani skazanego biskupa, ani króla Bolesława Śmiałego. Natomiast inny dziejopisarz Wincenty Kadłubek pisał, że biskup Stanisław stanął w obronie niewiernych żon rycerzy, walczących na wyprawie kijowskiej. Dalej Kadłubek dowodzi, że król nakazał swoim sługom zabicie biskupa Stanisława w trakcie odprawiania przez niego mszy świętej na Skałce. Wysłannicy nie byli w stanie wypełnić woli monarchy, gdyż “Ilekroć okrutni służalcy próbują rzucić się na niego, tylekroć skruszeni, tylekroć na ziemię powaleni, łagodnieją“. Wówczas rozzłoszczony monarcha wpadł do kościoła i osobiście pozbawił Stanisława życia.

Jak widać Wincenty Kadłubek podaje więcej szczegółów, jednak jego kronika powstała dopiero w XIII wieku, więc nie jest to relacja z pierwszej ręki.  Od tego momentu żywot miesza się z legendami. Jedna z nich podaje, że poćwiartowane członki Stanisława wrzucono do pobliskiej sadzawki.   i na trzeci dzień ciało w cudowny sposób zrosło się.

Kanonizacja

Kult biskupa Stanisława rozpoczął się w 1088 roku, kiedy jego szczątki przeniesiono do katedry wawelskiej. Niedługo potem zrodziła się legenda według której rozbicie dzielnicowe było karą za to morderstwo. Z kolei w okresie rozbicia dzielnicowego wierzono, że tak jak zrosło się ciało biskupa-męczennika tak zrośnie się rozdrobnione królestwo. Kanonizacja św. Stanisława odbyła się w Asyżu w 1253 roku. Natomiast ceremonia podniesienia relikwii Świętego Stanisława i ogłoszenia jego kanonizacji w Polsce odbyła się 8 maja 1254 roku. Święty Stanisław jest patronem m.in Polski, Krakowa (wraz ze św. Florianem), katedry wawelskiej (wspólnie ze świętym Wacławem).

Tradycje

Tradycyjna, uroczysta procesja z Wawelu na Skałkę w pierwszą niedzielę po 8 maja jest pokłosiem polskiego ceremoniału koronacyjnego. Musimy pamiętać, że koronacja nie była szybkim aktem, ale procesem trwającym cztery dni. Ceremoniał koronacji polskich władców składał się z wielu części. Jednym z nich była właśnie pielgrzymka ekspiacyjna czyli pokutna nowego władcy z Wawelu na Skałkę, gdzie miał się modlić i przepraszać za grzechy poprzednika. Następca tronu pielgrzymował na Skałkę w sobotę przed niedzielną koronacją.

Kult św. Stanisława był najmocniej widoczny w oktawę jego święta. Na przestrzeni wieków odbywały się pielgrzymki z kościołów należących do poszczególnych klasztorów: m.in franciszkanów, dominikanów, bernardynów. Natomiast od 1879 roku centralna procesja ku czci św. Stanisława została przeniesiona na pierwszą niedzielę po 8 maja.

Więcej ciekawostek znajdziesz też na moim fan page. Zapraszam!