Pochód Lajkonika to jedna na najbarwniejszych i najbardziej wyczekiwanych tradycji Krakowa. Lajkonika nazywanego też Konikiem Zwierzynieckim spotkamy na ulicach Krakowa raz w roku – w oktawę Bożego Ciała. Tradycyjnie towarzyszy mu kapela Mlaskotów, a na drodze pochodu ustawia się tłum mieszkańców i turystów. Lajkonik podczas przejścia urządza harce, zagląda do sklepów, żeby zebrać haracz, a także wykonuje trzy tańce. Legenda głosi, że uderzenie buławą Lajkonika zapewni szczęście i pomyślność cały rok.

Tradycja Lajkonika

Najbardziej popularna wersja głosi, że korzeni harców Lajkonika należy szukać w XIII wieku, kiedy na Kraków często napadali Tatarzy. Według jednej z legend w 1287 roku pod Kraków zakradł się silny oddział tatarski. Na Zwierzyńcu Tatarów wypatrzyli włóczkowie (flisacy) zwierznieccy. Napadli na Tatarów i pokonali ich, ratując w ten sposób Gród Kraka od zniszczeń i grabieży. Następnie jak głosi podanie ubrali się w tatarskie stroje i wjechali do Krakowa chcąc ogłosić swoje zwycięstwo nad wrogiem. Początkowo mieszkańcy widząc tatarski orszak wpadli w panikę, ale kiedy zorientowali się, że na koniach siedzą waleczni włóczkowie zaczęli wiwatować na ich cześć. Od tego momentu na ósmy dzień po Bożym Ciele zwierzynieccy włóczkowie urządzali barwny pochód, a także uczestniczyli w procesji oragnizowanej przez siostry Norbertanki. Najstarsza wzmianka źródłowa potwierdzająca ich uczestnictwo pochodzi z 1700 roku. Natomiast słowa Lajkonik po raz pierwszy użył Józef Łepkowski w 1866 roku.

Pochód Lajkonika obecnie

Przez stulecia organizacją pochodu Lajkonika zajmowało się bractwo włóczków. Natomiast po upadku bractwa o organizację i przebieg pochodu dbali byli członkowie, zwłaszcza rodziny: Micińskich, Mazurów, Marcinkowskich i Glonków.  Od 1947 roku wspomaga ich w tej godnej podziwu misji Muzeum Historyczne Miasta Krakowa (obecnie Muzeum Krakowa), które dba o takie kwestie jak: przygotowanie strojów, oprawa, zabezpieczenie pochodu. Trasa pochodu przebiega od lat niezmienioną trasą: od ulicy Senatorskiej, do Klasztoru Sióstr Norbertanek, następnie ulicami Kościuszki i Zwierzyniecką pod Filharmonię Krakowską, następnie ulicą Franciszkańską i Grodzką do Rynku Głównego. O 19:30 pod wieżą ratuszową odbywa się taniec finałowy Lajkonika oraz  odebranie „haraczu” z rąk Prezydenta Miasta. Następnie panowie wychylają toast za pomyślność Krakowa.