Emaus czyli krakowskie tradycje wielkanocne
26 marca 2018Emaus to jeden z najbardziej znanych odpustów Wielkanocnych Krakowa. Tradycyjnie odbywa się w drugi dzień Wielkanocy. Wówczas mieszkańcy Krakowa udają się na Zwierzyniec pod kościół sióstr Norbertanek. Tam i przy ul. Kościuszki czekają na nich barwne kramy wypełnione odpustowymi drobiazgami i słodyczami. Emaus to jedna z najstarszych i najpiękniejszych krakowskich tradycji.
Geneza Emaus
Nazwa Emaus nawiązuje do biblijnej nazwy miejscowości, do której podążał zmartwychwstały Jezus. Po drodze spotkał dwóch swoich uczniów, ale nie został przez nich rozpoznany. Na pamiątkę tego wydarzenia w średniowieczu utrwalił się zwyczaj, aby w Poniedziałek Wielkanocny udać się na pielgrzymkę do kościołów położonych za murami miejskimi, w których były organizowane odpusty. Klasztor Norbertanek usytuowany na Zwierzyńcu nadawał się do tego idealnie.
Pierwsza informacja o zwierzynieckim Emausie pochodzi z końca XVI wieku, a co najważniejsze zwyczaj ten przetrwał do dnia dzisiejszego. W odpustowych kramach można było nabyć m.in. słodycze, pierniki, zabawki, drewniane figurki, korale, biżuterię, różańce, obrazki świętych. Często sprzedawane zabawki niosły w sobie określoną symbolikę. Na przykład tzw. drzewko życia zrobione z patyka i drewnianych listków, udekorowane figurką ptaka, symbolizowało odradzanie się życia wiosną. Nawiązywało także do przedchrześcijańskich wiosennych obrzędów zadusznych i dawnych wierzeń, w których dusze zmarłych pod postaciami ptaków szukają schronienia w gałęziach drzew na cmentarzu.
Znakiem szczególnym krakowskiego Emaus są drewniane figurki żydowskich grajków lub Żydów studiujących Torę. Miały one zapewniać powodzenie, pomyślność finansową, dlatego kupowano je niezwykle chętnie, także jako prezent. Stojące lub kiwające się na sprężynkach drewniane figurki Żydów, mają przypominać rozmodlonych żydowskich wysłanników, którzy którzy nie uwierzyli w zmartwychwstanie Chrystusa. Za karę odebrało im mowę, ale do końca świata mają się modlić, kiwając się zgodnie z rytuałem.
Obecnie Emaus traci swój dawny charakter i koloryt wiejskiego odpustu. Solidne zabawki i rękodzieło ustępują miejsca wyrobom z plastiku. O dawnych tradycjach można sobie przypomnieć zwiedzając wystawę w Domu Zwierzynieckim przy ul. Królowej Jadwigi 41. Muzeum zaprasza także na finał Konkursu Na Najpiękniejsze Drzewko Emausowe, który odbędzie się w Poniedziałek Wielkanocny o godzinie 12:00.
Tradycje Wielkanocne Krakowa – Agnieszka Kuźma, licencjonowany przewodnik po Krakowie
[…] urozmaiceniem odpustu ma Salwatorze była procesja Arcybractwa Męki Pańskiej. Z upływem czasu Emaus zmienił swój charakter. Rękodzieło zastąpiły plastikowe […]