8 ciekawostek o hejnale mariackim czyli informacje, które powinien znać każdy zjadacz obwarzanków. I szanujący się turysta, który zwiedził Kraków, hejnału słuchał i zawzięcie machał hejnaliście. A tak zupełnie na serio, czy wyobrażacie sobie Rynek Główny bez hejnału? To przecież punkt obowiązkowy każdej wycieczki. Powiem więcej, program wycieczki układa się tak, aby zdążyć pod kościół Mariacki.

8 ciekawostek o hejnale mariackim

Hejnalica

Hejnał rozlega się z  Hejnalicy czyli wyższej wieży kościoła Mariackiego. Pełniła ona funkcję strażnicy miejskiej Wieża ma wysokość 82 m, natomiast pomieszczenie hejnalistów znajduje się na wysokości 54 metrów nad płytą Rynku Głównego.  Aby się tam dostać należy pokonać 231 schodów.

Geneza

W średniowieczu hejnał był sygnałem do otwarcia lub zamknięcia bram miasta. Ponadto ostrzegał o niebezpieczeństwie, na przykład rozruchach w mieście,  pożarze czy napaści wrogich wojsk. W okresie panowania Kazimierza Wielkiego przy pomocy melodii strażnik z wieży komunikował się ze strażą pilnującą bram Krakowa.

Węgierski rodowód

Słowo hejnał pochodzi z języka węgierskiego i oznacza świt, jutrzenkę, pobudkę. Nie wiemy kto skomponował melodię. Przyjmuje się, że hejnał przywędrował do Krakowa wraz z królową Jadwigą. Jednak legendy mówią, że był grany już w XIII wieku i łączą go z najazdami tatarskimi.

Urwana melodia

Hejnał gwałtownie się urywa na pamiątkę legendarnej śmierci trębacza. Popularna legenda głosi, że w 1241 roku trębacz dostrzegł Tatarów podkradających się do Krakowa. Wówczas chwycił za trąbkę i zaczął grać hejnał. Co prawda zdążył zaalarmować mieszkańców, ale niestety dosięgła go tatarska strzała.

Kiedy ?

Hejnał mariacki jest grany co równą, pełną godzinę – nawet w nocy. Zawsze na żywo na cztery strony świata po kolei. Najpierw w stronę Wawelu dla króla, następnie na Rynek Główny dla władz miasta. Trzecie granie rozlega się w kierunku Bramy Floriańskiej dla turystów. Natomiast ostatnie, czwarte w stronę Małego Rynku. Kiedyś dla kupców, dziś dla komendanta straży pożarnej.

Hejnał a Radio

Dokładnie 16 kwietnia 1927 roku Polskie Radio po raz pierwszy na żywo transmitowało hejnał z wieży Mariackiej. Melodia hejnału popłynęła z odbiorników radiowych o godz. 12:00. Od tego czasu możecie codziennie usłyszeć hejnał w Programie I Polskiego Radia.

II wojna światowa

Tradycja grania hejnału została przerwana w czasie II wojny światowej wraz z wejściem hitlerowców. Niemcy zawiesili hejnał, jednak wznowili go na Boże Narodzenie 1940 roku. Wtedy był grany dwa razy dziennie.

Hejnaliści

Rekrutację przeprowadza Państwowa Straż Pożarna w Krakowie. Wśród wymagań stawianych przyszłym hejnalistom znalazły się następujące kwestie: minimum średnie wykształcenie, umiejętność gry na trąbce, dobra kondycja fizyczna. Ponadto ocenie podlegają umiejętności interpersonalne czy odporność psychiczna. Zmiana hejnalisty trwa 24 godziny i zaczyna się o 7:30 rano. Na jednej zmianie jest dwóch hejnalistów.

Zmiany

Od pewnego czasu zamiast tradycyjnego hejnału możemy usłyszeć inne melodie. W dniu pogrzebu Wisławy Szymborskiej zagrano melodię do słów “Nic dwa razy się nie zdarza”; a śmierć Jana Pawła II uczczono pieśnią “Łzy matki”. Natomiast w rocznicę śmierci Marka Grechuty są grane melodie jego utworów.