10 ciekawostek o Zygmuncie Auguście czyli jak wyglądało życie prywatne władcy.  Jak upłynęło jego dzieciństwo, co go interesowało, jak wyglądały jego małżeństwa. Dzisiejszy wpis powstał z okazji 500 rocznicy urodzin Zygmunta Augusta. Przyszedł na świat 1 sierpnia 1520 roku jako syn Zygmunta Starego i Bony. Od chwili narodzin matka skoncentrowała na nim wszystkie swoje plany i nadzieje. Natomiast pogłębiło się to, kiedy w 1527 roku Bona przedwcześnie urodziła synka Olbrachta i dziecko zmarło. Sama królowa stała się bezpłodna i wówczas wszystkie swoje uczucia przelała na Zygmunta Augusta. Zresztą historia Jagiellonów to znakomity pomysł na wycieczkę tematyczną.

10 ciekawostek o Zygmuncie Auguście

Imię

Otrzymał je na cześć swojego ojca, który na wieść o narodzinach syna wyraził takie życzenie. ” Najukochańszemu  Synowi Naszemu racz kazać dać na chrzcie imię Zygmunt, które teraz we dwóch nosić będziemy”. Natomiast drugie imię August nawiązywało do miesiąca, w którym się urodził. Po łacinie sierpień to august. Jednak część historyków uważa, że miało być nawiązaniem do Oktawiana Augusta i jego panowania.

Dzieciństwo

Do opieki nad chłopcem zatrudniono szlachciankę Ewę Łasińską. Natomiast opiekunem i nauczycielem został Jan Sylwiusz Siculus. Po jego kierunkiem chłopiec uczył się łaciny. Następnie poznał także niemiecki i włoski. Wyrastał na poliglotę i znawcę sztuki. Jednak bardzo długo przebywał we fraucymerze matki, a Bona nie pozwalała mu, aby za bardzo się od niej oddalał. „Król nasz młody wychowany został przez niewiasty i Włochów trwożliwszych od kobiet” – tak krytycznie oceniał to kanonik Stanisław Górski. Zarzucano władcy, że nie odebrał starannego przygotowania wojskowego.

Vivente rege

Dzięki staraniom Bony Zygmunt August już w dzieciństwie za życia ojca został koronowany na króla (vivente rege). W 1529 roku został wybrany na króla Polski, a rok później koronowany. Miał wtedy 10 lat od tego momentu formalnie współrządził ze swoim ojcem. Jednak faktyczne rządy objął dopiero w 1548 roku po śmierci Zygmunta Starego. Był to pierwszy i zarazem ostatni raz w historii Polski. Elekcja vivente rege wywołała gwałtowną reakcję szlachty. Monarcha musiał przyrzec, że następcy jego syna będą wybierani inaczej.

Trzy żony

Zygmunt August był trzykrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną została Elżbieta Habsburżanka, jednak małżeństwo nie było udane. Ponadto Elżbieta cierpiała na epilepsję, co budziło w Auguście wstręt. Prawdopodobnie też epilepsja była przyczyną śmierci Elżbiety. Wówczas Zygmunt August poślubił wbrew wszystkim Barbarę Radziwiłłównę. Kiedy Barbara zmarła to trzecią żoną króla została znowu Habsburżanka. I ten związek był nieudany, zakończył się odesłaniem Katarzyny z Polski.

Potajemny ślub

Jego romans z Barbarą Radziwiłłówną zaczął się prawdopodobnie jeszcze za życia Elżbiety. Natomiast kiedy Elżbieta zmarła Zygmunt August postanowił poślubić ukochaną. W 1547 roku wzięli potajemny ślub. Problemy zaczęły się, kiedy wiadomość o ślubie Augustą z poddaną przedostały się do opinii publicznej. Jednak Zygmunt August nie ugiął się pod presją matki i możnowładców. Licznymi ustępstwami i ulgami na rzecz szlachty i duchowieństwa przeprowadził koronację Barbary w 1550 roku.

Spirytyzm

Król zwłaszcza po śmierci ukochanej Barbary zainteresował się seansami spirytystycznymi. Seanse wywoływania ducha zmarłej królowej przeprowadzał zazwyczaj mistrz Twardowski. Odbywało się to przy pomocy specjalnego lustra, w którym ukazywało się oblicze zmarłej. Jednak za każdym razem, kiedy władca spróbować zbliżyć się do ukochanej, gasły świece a duch znikał. Prawdopodobnie rolę zmarłej królowej odgrywała inna Barbara, mieszczka Giżanka. Była uderzająco podobna do zmarłej, co postanowili wykorzystać Mniszchowie. Świece gaszono, aby aktorka miała szansę  uciec. Następnie Mniszchowie podsunęli Barbarę królowi jako kochankę, i za jej pośrednictwem wpływali na różne decyzje.

Zainteresowania

Zygmunta Augusta interesowały różne dziedziny kultury, zwłaszcza literatura, sztuka i historia. Jego panowanie kończy “złoty wiek” w polskiej kulturze. Zygmunt August był zapalonym kolekcjonerem. To on zamówił słynne arrasy wawelskie, ale także kupował książki, przedmioty ze złota, tkaniny, broń, zbroje. W jego kancelarii pracowali wybitni humaniści tego okresu Łukasz Górnicki, Stanisław Hozjusz, Jan Kochanowski. Do innych pasji króla możemy zaliczyć też polowania, konie, ale też muzyka. Utrzymywał na dworze stałą kapelę.

Żeglarstwo

Także żegluga morska była dziedziną, która interesowała króla. Planował stworzyć stałą, królewską flotę na Bałtyku. W 1568 r. powstała Komisja Morska, która była pierwszym tego typu urzędem w Europie. Jej zadaniem było zajmowanie  się całością spraw morskich, a nie tylko budową floty wojennej. Jednak władca nie doczekał zbudowania własnej floty.

Dojutrek

Część współczesnych komentatorów określała go mianem “dojutrek”. Miał to być przytyk nadmiernego odwlekania decyzji, odkładania wszystkie “do jutra”. Na przykład Jan Kochanowski zarzucał władcy kunktatorstwo, chwiejność w sądach, brak stanowczości i dawanie poddanym złego przykładu. Jednak z drugiej strony komentatorzy zauważali, że kiedy trzeba było potrafił wykazać się stanowczością. Cechowały go nieufność oraz upór i cierpliwość w dążeniu do celu, a także podejmowanie decyzji według własnego uznania. Nie znosił, gdy coś mu narzucano.

Choroby

Pierwszy atak febry czyli gorączki dotknął Zygmunta Augusta, gdy miał siedem lat. Ataki febry będą mu towarzyszyć do końca życia. Zazwyczaj ujawniały się w sytuacjach stresowych, kiedy musiał podjąć ważną decyzję lub działał wbrew sobie. Prawdopodobnie król zaraził się syfilsem, cierpiał na taki podagry, a także kamicę nerkową. Pod koniec życia cierpiał też na gruźlicę, która prawdopodobnie była przyczyną jego śmierci w 1572 roku. Liczne dolegliwości powodowały, że Zygmunt August chętnie otaczał się lekarzami, ale i znachorkami, które zaklęciami miały odpędzić chorobę.

10 ciekawostek o Zygmuncie Auguście to zaledwie próba przybliżenia postaci władcy. Natomiast interesują Was biografie polskich władców zapraszam na live’y z cyklu Sekrety życia władców.

Chcesz wiedzieć więcej o Krakowie? Zapraszam na Facebooka.