Zwiedzając żydowski Kazimierz często turyści chcą spróbować typowych dań kuchni żydowskiej, dopytują o restauracje czy cieszące się ostatnio dużą popularnością food tracki. Przy omawianiu zasad rządzących przygotowaniem posiłków spotykamy takie określenia jak koszerny, trefny, mohel, które dla odwiedzających pierwszy raz dzielnicę żydowską brzmią obco. W dzisiejszym wpisie postanowiłam przybliżyć najważniejsze zagadnienia dotyczące kuchni żydowskiej.

Moim gościem ponownie jest Ewelina Laprus:

1. Mówiąc o tradycyjnej kuchni żydowskiej spotykamy określenie koszerny. Na czym polega koszerność dania?

Ewelina Laprus: Koszerność to bardzo szerokie pojęcie określające rodzaj produktów, które można spożywać, sposób ich wytwarzania i spożywania. W języku hebrajskim słowo koszerny oznacza “właściwy”, czyli zgodny z przepisami religijnymi, zawartymi w Torze. A więc główne zasady koszernej kuchni wykluczają mięsa niektórych zwierząt, uważanych za nieczyste, zakazują spożywania krwi oraz wprowadzają podział na potrawy mięsne i mleczne. Co istotne, rozdział mięsa i mleka wymusza wyposażenie kuchni w dwa zestawy garnków, zastawy stołowej czy sprzętów kuchennych. Nie wolno także spożywać potraw mlecznych zaraz po mięsnych i odwrotnie.

2. W takim razie są produkty zakazane (trefne), które nie pojawią się na stole Żydów przestrzegających koszerności?

EL: Oczywiście, że tak. Na przykład wieprzowina jest niekoszerna. Żydzi mogą spożywać tylko i wyłącznie mięso zwierząt parzystokopytnych i przeżuwających jak: krowy, owce czy kozy, a taka świnia nie przeżuwa, a połyka. Nie ma problemu ze spożywaniem drobiu, ponieważ zakaz obejmuje ptaki drapieżne. A zwierzęta wodne muszą mieć łuskę i ogon, tak więc możemy zapomnieć o owocach morza czy węgorzu. Koszerny nabiał pochodzi wyłącznie od zwierząt, których mięso jest koszerne.

3. W takim razie jakie są typowe dania dla kuchni żydowskiej?

EL: Ciężko odpowiedzieć mi na to pytanie. Żydzi, jako naród rozproszony po całym świecie, przyswajał produkty i potrawy z różnych regionów świata, dostosowując je do własnych nakazów religijnych. Tak więc kuchnia Żydów z Europy Środkowej czy Wschodniej będzie inna niż Żydów z Bliskiego Wschodu.

4. Czy są zasadnicze różnice między kuchnią Żydów polskich a daniami serwowanymi w Izraelu?

EL: W dzisiejszym Izraelu trudno znaleźć restaurację, która serwuje czulent, gefilte fish czy pastę z wątróbek, a były to typowe dania kuchni Żydów polskich. Według mnie współczesna kuchnia izraelska opiera się głównie na kuchni bliskowschodniej i śródziemnomorskiej. Jest to kuchnia bardzo różnorodna, tak jak  społeczeństwo Izraela. Jednak spacerując ulicami Izraela, pierwsze co rzuca się w oczy to hummus, falafel, szakszuka, szoarma, bajgle czy baklawa.

5.  Które miejsca na Kazimierzu serwujące dania żydowskie może Pani polecić? Na co zwrócić uwagę?

EL: Zależy na co mamy ochotę. Jeśli chcemy spróbować coś bardziej tradycyjnego to polecałabym restaurację Ariel czy Dawno Temu Na Kazimierzu. Obydwie restauracje są usytuowane na ulicy Szerokiej. Natomiast jeżeli mamy ochotę na współczesną kuchnię izraelska to polecam Cheder Cafe na Józefa i Hamsę na Szerokiej.

Dziękuję za rozmowę!